Trong vật lý học, chúng ta không còn lạ gì với khái niệm và những tính chất của bức xạ điện từ. Về chuyên ngành ánh sáng, chúng ta cũng không thể bỏ qua thuật ngữ này được. Vậy bức xạ điện từ là gì, chúng có những tính chất và ứng dụng gì, tác hại và cách giảm thiểu tác hại của nó với sức khỏe con người? Tất cả sẽ có trong bài viết này:
Nội dung bài viết
Bức xạ điện từ là gì?
Theo vật lý học, bức xạ điện từ chính là sự kết hợp của dao động điện trường và từ trường vuông góc với nhau, lan truyền trong không gian như sóng. Sóng điện từ cũng bị lượng tử hoá thành những “đợt sóng” có tính chất như các hạt chuyển động gọi là photon. ( Wikipedia)
Khi lan truyền, bức xạ điện từ mang theo năng lượng, động lượng và cả thông tin. Sóng điện từ có bước sóng từ 400 nm và 700 nm thì chúng ta có thể nhìn thấy được, và đó chính là ánh sáng.
Mọi vật đều có thể phát ra bức xạ lớn hay nhỏ tùy thuộc vào dao động nhiệt của các phân tử ( nguyên tử) với năng lượng bức xạ và phân bố cường độ bức xạ theo tần số phụ thuộc vào ở nhiệt độ của vật thể. Đặc biệt, các thiết bị hiện đại ngày nay như điện thoại, ti vi, máy vi tính,… phát ra năng lượng bức xạ điện từ lớn gây ảnh hưởng sức khỏe đến con người.
Bức xạ điện từ có những tính chất nào?
Bức xạ điện từ có các tính chất cơ bản như sau:
Vận tốc trong chân không:
Những nghiên cứu thực nghiệm đã chỉ ra rằng: trong chân không, bức xạ điện từ có vận tốc 299.792.458 m/s.
Sóng điện từ là sóng ngang
Sóng điện từ là sóng ngang, nghĩa là sự lan truyền của các dao động liên quan đến tính chất có hướng (cụ thể là cường độ điện trường và cường độ từ trường) của các phần tử mà hướng dao động vuông góc với hướng lan truyền sóng.
Bức xạ điện từ mang theo năng lượng
Vật lý học có công thức tính năng lượng của bức xạ điện từ: hc/λ. Trong đó h là hằng số Planck, c là vận tốc ánh sán trong chân không, λ ( đọc là lam-đa) là bước sóng của bức xạ điện từ. Do vậy, năng lượng của bức xạ điện từ tỷ lệ nghịch với độ dài của bước sóng. Bước sóng càng lớn, chúng có năng lượng càng nhỏ, và ngược lại bức xạ càng nhỏ thì năng lượng lại càng lớn.
Khả năng tương tác với vật chất
Bước sóng điện từ tương tác với các vật chất khác nhau tùy thuộc vào năng lượng của bước sóng. Các nguyên cứu đã lựa chọn bước sóng của 3 vật chất dưới đây để đưa ra kết quả kiểm nghiệm:
Radio:
Sóng radio có bước sóng dài nên chúng không bị mất năng lượng khi truyền đi xa. Do đó sóng radio được ứng dụng cho truyền tín hiệu thông tin, âm thanh,… Năng lượng photon của bước sóng dài rất nhỏ nên ít ảnh hưởng đến các vật chất xung quanh.
Lò vi sóng
Bản chất làm nóng được thức ăn đó là do bước sóng của lò vi sóng trùng với bước sóng của các phân tử hữu cơ trong thức ăn. Khi lò vi sóng hoạt động, các phân tử hữu cơ sẽ hấp thụ năng lượng này và làm cho thức ăn nóng lên.
Ánh sáng
Các dao động điện trường ánh sáng tác động mạnh mẽ đến tế bào cảm thụ ánh sáng trong mắt người. Có 3 loại tế bào cảm thụ ánh sáng trong mắt người và khi kết hợp các màu với nhau sẽ cho phép chúng ta cảm nhận được vô số màu sắc xung quanh chúng ta.
Các loại bức xạ điện từ
Tùy thuộc vào bước sóng của bức xạ điện từ, chúng ta đã chia bức xạ điện từ thành nhiều loại khác nhau:
| Tên | Bước sóng | Tần số (Hz) |
| Radio | 1 mm – 100000 km | 300 MHz – 3 Hz |
| Viba | 1 mm – 1 met | 300 GHz – 300 MHz |
| Tia hồng ngoại | 700 nm – 1 mm | 430 THz – 300 GHz |
| Ánh sáng nhìn thấy | 380 nm-700 nm | 790 THz – 430 THz |
| Tia tử ngoại | 10 nm – 380 nm | 30 PHz – 790 THz |
| Tia X | 0,01 nm – 10 nm | 30 EHz – 30 PHz |
| Tia gamma | ≤ 0,01 nm | ≥ 30 EHz |
Những tác hại của bức xạ điện từ là gì?
Ảnh hưởng đến hệ thần kinh và não: Bức xạ điện từ tác động lên hệ thần kinh khiến cho chúng ta bị rối loạn giấc ngủ, ngủ không sâu giấc, mệt mỏi,…
Tấn công DNA tế bào: nguyên nhân ung thư và tạo ra những thay đổi đột biến ở người.
Gây nên các vấn đề về khả năng sinh sản: Điều này có thể làm giảm hormone giới tính, giảm ham muốn tình dục, tăng nguy cơ sảy thai và tổn thương DNA trong các tế bào tinh trùng.
Sản xuất quá nhiều canxi nội bào: Điều này sẽ khiến cơ thể dễ bị các bệnh về tim mạch, giảm hấp thu chất dinh dưỡng, sỏi thận và rối loạn tiêu hóa.
Có khả năng gây nên bệnh ung thư: 15 cơ chế khác nhau của hiệu ứng bức xạ điện từ trên tế bào có thể làm tăng nguy cơ gây ung thư bao gồm ung thư não, ung thư tuyến nước bọt, u thần kinh thính giác…
Phòng tránh bức xạ điện từ trong cuộc sống hiện nay
Giữ điện thoại và laptop ở xa cơ thể nhất có thể
Không nên để điện thoại di động trong túi quần áo, đặc biệt là tránh xa điện thoại di động khi chúng gần hết pin. Đây là trạng thái điện thoại phát ra bức xạ điện từ vô cùng lớn, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, đặc biệt là hệ thần kinh con người.
Hạn chế sử dụng máy tính bảng, laptop; đặc biệt là vừa dùng vừa sạc pin.
Nên sử dụng bàn phím rời và chuột để hạn chế tiếp xúc với bức xạ điện từ.
Tránh xa tai nghe Bluetooth
Tai nghe Bluetooth là thiết bị phát ra bức xạ điện từ lớn và trực tiếp tác động đến hệ thần kinh của con người. Do đó bạn chỉ nên sử dụng khi thực sự cần thiết, hãy sử dụng loài ngoài thường xuyên hơn.
Tiếp địa
Tiếp địa hay còn là khái niệm tiếp xúc con người với bề mặt của trái đất. Như vậy chúng ta sẽ giảm bớt những ảnh hưởng của bước sóng điện từ.
Hạn chế thời gian tiếp xúc
Cả ngày làm việc với máy tính, bạn nên để cơ thể được thư giãn, thoải mái hít thở không khí trong lành. Rút ngắn thời gian tiếp xúc với thiết bị điện tử, đặc biệt là buổi tối và trước khi đi ngủ.
Bảo vệ ngôi nhà của bạn
Hạn chế các thiết bị có thể phát ra bức xạ điện từ trong căn nhà của bạn, đặc biệt là phòng ngủ để đảm bảo bạn có một giấc ngủ thật sâu giấc, sảng khoái, thư thái nhất.
Hãy rút phích cắm điện khi không cần thiết.
Sử dụng các loại đèn chiếu sáng phát ra bức xạ điện từ thấp nhất, đặc biệt là từ đèn huỳnh quanh và đèn halogen.
Kết luận:
Hầu hết các thiết bị điện tử hiện nay đều phát ra các bức xạ điện từ. Chúng có những tác động ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, vì vậy chúng ta nên hạn chế những ảnh hưởng bằng các biện pháp khác nhau.
Bạn có thể quan tâm: